Ateş ve Ocaklar
ATEŞ VE OCAKLAR
Ateşin Yakılması
İyi bir ateşin yakılabilmesi için önce onun çok iyi bir biçimde hazırlanmış olması gereklidir. Ateş yakılacağı zaman ilk olarak nerede yakacağımızı saptarız. Ateşin yakılacağı yerin yakınında kuru dallar, otlar, çadır veya kolay tutuşabilecek şeyler bulunmamalıdır. Bu alan 2,5 metre çapında bir daireyi kapsar. Yine ateşi güvenlik altına almak için etrafı taşlarla çevrilmelidir. Ateş yakmak kitaptan öğrenilmez ancak buradaki bir takım kurallar bize, uygulamalarımızda yardımcı olacaktır. Ateşin hazırlanmasına gelince, önce bir iki tane kalınca dal çatılarak aralarında bir boşluk oluşturulur. Bu boşluğun ortasına tutuşturucu olarak bir kâğıt parçası veya kolayca tutuşabilen her hangi bir şey konur. Sonra ince ve kuru dal parçaları bu boşluğun içinde tutuşturucuya dayamadan çatılır. Dışa doğru daha kalın dallar konur. Çam ağaçlarından toplanan reçineler de iyi birer yanıcıdırlar. Bu arada dikkat edilmesi gereken bir konu da ateşin hava alabilmesidir. Hafif bir rüzgâr bize bu konuda yardımcı olduğu gibi ateş tutuşmaya başlarken biraz üfleyerek iyice tutuşması sağlanır. Kibriti yaktıktan sonra çatılmış dalların arasındaki tutuşturucuyu hemen yakmak gerekir. Ateş bir kere tutuştu mu artık korkmayın, gittikçe daha kalın odun atarak birkaç koca kütüğü bile tutuşturabiliriz. Bu arada yaktığımız kibritleri kullandıktan sonra atarken iyice söndüğüne emin olmamız gerekir. Bunun bir yolu da atmadan önce kibriti ortadan ikiye kırmaktır. Çünkü kibrit iyice sönmemişse yanan uç elimize değeceğinden iyice sönüp sönmediği anlaşılır. Ateş yakıldığında yakınında bir kova su, bir kürek ve biraz kum yığını bulundurmak yangın tehlikesi yönünden yararlı olur.
Güvenli Bir Ateşin Yakılması
Memleketimizde her yıl orman yangını sonucu ormanlarımızın bir bölümü yanıp kül olmaktadır. Bu orman yangınlarının çoğu kamp ya da piknik ateşi konusunda dikkatli olmayan kişiler yüzünden çıkar. Bir izci olarak sen yaktığın ateşin, güvenli bir ateş olduğundan emin olmalısın.
Ateşi yakmadan önce, ateş yakacağın yerde ateş yakılmasına izin verilip verilmediğini bilmen gerekir. Yalnızca mahalli kamp alanında özel izin almadan ateş yakabilirsin. Halka açık ormanlarda ya da parklarda ateş yakmak için nereye başvuracağını öğren.
Güvenli Bir Ateş Alanı Oluştur:
Ateş daima tam bir kontrol altında olmalı yani ateş etrafı yayılmayacak bir noktada yakılmalıdır. Ateş yakmak için yanabilecek her tür şeyden (ağaçlar, otlar, kurumuş çam yaprakları) uzakta bir yer bul. Ateşin kontrolünü bir kez kaybedersen ve ateş yayılırsa söndürmen çok zor olur. Ateş yakacağın yeri çıplak toprak, kaya, kum ya da kil ortaya çıkıncaya kadar iyice temizle. Eğer yer otlarla kaplı ise küreğinle belleyerek otları bozmadan kalıp halinde çıkarıp, kalıpları gölge bir yer koymayı unutma ve kurumamaları için arada sırada üzerlerine su serp. Daha sonra ateşin etrafındaki alanı ateş merkez olmak üzere 3 metrelik çapı olan bir daire şeklinde temizle. Bu alan içindeki kuru otlar, çam iğneleri, yapraklar gibi kolay tutuşabilecek şeyleri alanın dışına çıkar. Acil durumlar için yakına bir kova su koy. Şimdi malzemeyi hazırlayıp ateşini yakabilirsin.
Ateş İçin gereken Malzemenin Hazırlanması
Ateş yakmak için üç çeşit malzemeye ihtiyacın var.
Hemen Tutuşan Malzeme: Bunlar bir kibrit alevi ile hemen yanar ve küçük dal parçalarını, çalı çırpıları tutuşturur. Çam ormanlarında yerdeki kuru çam yapraklarını, geniş yapraklı ağaçların bulunduğu ormanlarda ise ağaca zarar vermeden kırdığın kuru dallardan yonttuğun tutuşturucu olarak kullanabilirsin. Tarlalarda ise geçen yıllardan kalan yabani otların uç kısımları bu iş için kullanılabilir. Yağışsız bir havada, ormanda yerde bulduğun çalı çırpıyı kullanabilirsin. Ağaçlardaki ölü ince dallar da kırılıp kullanılabilir. Böyle bir durumda kolayca kırılan dalları kır. Eğer dal kırılmıyor esnek bir şekilde bükülüyorsa henüz ölmemiştir. Kırma.
Yakacak: Kuru dalları 25–30 cm. uzunluğunda parçalara ayır bu işi onları kırarak ya da balta veya testere ile keserek yapabilirsin. Ormansız alanlarda odun kömürü ile yetenek zorunda kalabilirsin.
Ateşi başlatmak İçin Kullanılacak Malzeme
Ateşi yakmak için yanında su geçirmez bir muhafaza içinde kibrit taşımalısın yağmurlu günlerde önceden evde hazırladığın ateş tutuşturucularını kullanabilirsin. Bu tutuşturucuları hazırlamak için iç içe koyduğun dört gazete kâğıdını rulo yap, belirli aralıklardan sicimle bağla. Ruloyu bağladığın sicimlerin arasından kes. Elde edeceğin parçaları kaynayan suyun içine koyacağın teneke bir kutu içinde erittiğin parafine sokarak parafini emmelerini sağla.
Artık odunları ve diğer tutuşturucu malzemeni yerleştirip ateşini yakmaya hazırsın. Peki, ateşin ne çeşit bir ateş olacak? Soğuk bir havada hangi türden olursa olsun her ateş insanı rahatlatır, fakat iş yemek pişirmeye gelince, kampçıların şu sözünü unutmamak gerekir, kaynatmak için alevler, ızgara için kömür.
Kızılderili Çadırı Tipi Hazırlanan Ateş:
Böyle bir ateş çay suyu kaynatmak ya da kızartma yapmak için çabuk ve uygun alevler sağlayacaktır. Ateş yakacağın yerin ortasına bir avuç dolusu tutuşturucu koy, etrafına küçük çalı çırpıları uçları bir Kızılderili çadırının tepesi gibi bir araya gelecek şekilde dikkatlice yerleştir. Sırtın rüzgâra dönük olarak yere çömel, kibrit yak, aleve elinle rüzgâra karşı koruyarak yere yakın olana tutuşturucuları kibritle tutuştur. Birkaç dakika içinde tutuşturucular ince dalları tutuşturacaklardır. Artık ateşi rüzgârın geldiği yönden besleyebilirsin. Önce ince daha sonra da kalın odun parçalarını kullanmalısın, ateşi, büyüklüğü enin senin istediğin büyüklüğe gelinceye kadar besle.
Destekli Ateşin Hazırlanışı:
Bu ateş Kızılderili çadırı biçiminde hazırlanan ateşin değişik bir şeklidir. İşe yaş bir destek odununu eğik olarak yere saplamakla başla. Odunun ucu rüzgâra doğru olsun. Bu odun ince dalların tutuşturucu malzeme yandıktan sonra da dik kalabilmesi için yerleştir. Yerleştirdiğin yaş odunun altına bir avuç tutuşturucu koy. Oduna ince dallar daya, daha sonra bunların üzerine yakacak olarak kullanacağın odunları yerleştir. Bir kibritle tutuşturucuları yak.
Ateş Çubuğu ile Hazırlanan Ateş:
Bu çeşit bir ateş avcı ocağı ya da kaya ocağı için hazırlanan bir ateş türüdür. Önce, bir ateş çubuğunun hazırlanan ocağı yerleştir. Daha sonra bir avuç dolusu tutuşturucuyu bu ateş çubuğunun altına koy. İnce dalları bu ateş çubuğuna daya, yakacak odunları bu ince dalların üzerine yerleştir, tutuşturucu malzemeyi yak.
Çapraz Ateşin Hazırlanışı:
Izgara ya da közde pişirilecek yiyecekler için ideal bir ateş şeklidir. Böyle bir ateş hazırlamak için iki odunu birbirine paralel olarak yere koy, odunların aralarına tutuşturucu malzemeyi yerleştir. Daha sonra ince odunları bu iki destek odunun üzerine çaprazlama şekilde yerleştir. Aynı işleme odunların kalınlığını tabaka tabaka arttırarak devam et.
Ateşin Söndürülmesi
Ateşle işin bittiğinde zaman onu tamamen söndür. Ateşi söndürmekle kalma, ayrıca ateşin yerini de iyice soğut.
Ateşin Su ile Söndürülmesi: Ateşe suyu serp (dökme), ıslanan külleri, kömürleri bir çubuk ile karıştır, dağıt ve üzerine tekrar su serp. Yarı yanmış odunları tekrar tekrar çevirerek üzerlerine su serp. Ateş yaktığın yerin etrafını da ıslat. Her şeye elinle dokunarak soğuyup soğumadığını kontrol et.
Ateşin Toprak İle Söndürülmesi: Ateşin üzerine içinde yanacak hiçbir şey bulunmayan saf toprağı serp. Son kıvılcım da sönene kadar bir çubukla tekrar tekrar karıştır. Yanmakta olan odunları yere sürterek söndür. Ateş yerindeki ve etrafındaki her şeye elinle dokun ve soğuyup soğumadığını kontrol et. Son olarak külleri toprağa göm. Bozmadan çıkardığın toprak kalıplarını dikkatle yerine yerleştir. Bulunduğun yeri sanki hiç kimse oraya gelmemiş, orada bulunmamış gibi doğal haline bırak.
Ateş Güvenliği
İçinizden biri yakıldığı andan itibaren sürekli olarak ateşi kontrol altında tutmalıdır. Ateşin kontrol edilememesi bir cinayet olur. Ayrıca ateşin yakınında her zaman bir kova su bulundurulmalıdır.
OCAK VE ATEŞ ÇEŞİTLERİ
Üç Ayaklı Ocak (Sacayağı Tipi Ocak);
Bu tür ocak tek bir tencere ya da tava için uygundur. Böyle bir ocağı hazırlamak için hazırladığın odunların etrafına uygun boyda üç kaya koyman yeterli Üç metal çadır kazığını yere çakarak da böyle bir ocak elde edebilirsin.
Kaya Ocağı;
Kaya ocağını hazırlamak için kuru ve düz kayalar seçmen gerekir. Seçtiğin bu kayaları tencerelerin üzerinde durabileceği kadar yakın olarak iki sıra halinde yerleştir. Kayaları seçerken ufalanmayan ve yaş olmayanları bul, bu konuda çok dikkatli olmalısın, yoksa kayalar ısındığında patlar ve sen ya da arkadaşların yaralanabilirsin.
Avcı Ocağı;
Eğer yakınlarda bir yerde ya da kampta kütükler varsa bu kütükler avcı ateşi yakmak için kullanabilirsin. Bunun için iki kütüğü tencerelerin üzerine koyabileceğin biçimde yan yana koy. Ateş koyduğun kütükleri iç taraflarından yakacağı için yanan kütükler zaman zaman yenileri ile değiştir.
Hendek Ocağı;
Rüzgârlı bir günde hendek ocağı, toprak yüzeyinde kurulan diğer ocaklardan çok daha uygun ve güvenli olacaktır. Böyle bir ocak yapabilmek için bir kürek genişliğinde ve tencere uzunluğunda bir hendek kaz. Kazarken üzerinde bitki örtüsü olan toprağı bitki örtüsüne zarar vermeyecek şekilde kalıplar halinde çıkarmayı unutma. Ateşin hava alması için hendeğin rüzgâra bakan tarafını genişlet.
Fasulye Çukuru;
Fasulyelerini pişirmek için fasulye tencereni içine atacak genişlikte bir çukur kazmalısın. Ateşini açtığın bu çakarda yak, alevleri fasulyeleri yumuşayıncaya kadar kaynatmak için alevler geçince kalan közleri ise yemeği pişirmek için kullan.
Yansıtıcı Ateş;
Bu ateş kütüklerden ya da kayalardan oluşan bir yansıtıcının önünde yakılır. Soğuk bir kış gecesinde seni ve arkadaşlarını ısıtıp rahatlatacak bir ateş şeklidir. Bu ateşi aynı zamanda yemek pişirirken ısıyı yansıtacak bir fırın gibi de kullanabilirsin.
Yıldız Ateşi;
Bu ateşi Kızılderili çadırın tipi bir ateş ile başlatır daha sonra dört beş kütüğü ateşin etrafına yıldız biçiminde yerleştirirsin. Kütüklerin yanan uçlarını küçük odun parçalarının üzerinde hafifçe yükseltmen gerekir. Kütüklerin ucu yandıkça yanmayan bölümleri ateşe doğru itmelisin.
Nöbet Ateşi;
İki kütüğü Kızılderili çadırı tipi bir ateşe yaklaştır. Hava atmaları için bir çift odun parçası ile yerden yükselt, üçüncü kütüğü yine bir çift havalandırma odunu ile destekleyerek bu kütüklerin üzerine yerleştir. Böyle yakılan bir ateş hiç dokunmadan birkaç saat yanmaya devam edecektir.
Balkon Ateşi
Birbirine paralel olarak üst üste iki veya üç kütüğün tutuşturulması sonucu yapılır. Balkon ateşi en uzun süre yanan bir ateş tipidir.
Artı Ateşi
Yere artı biçiminde bir çukur kazılır ve bu çukurun üzerinde ateş yakılır. Alttaki boşluktan hava geçtiğinden ateşin daha rahat tutuşması sağlanır.
Kamp Ateşi
Genellikle izci kamplarının son akşamı yakılır. Bir de ıslak odunları kurutmak için yakılır. Önce iki kalın kütük birbirine paralel olarak ve kütüklerin boyu kadar aralıkla yan yana konur. Bunu üzerine biraz daha ince kütüklerden iki tane, alttaki kütüklerle dik açı yapacak biçimde konur. Ortada bir kare oluşur. Bu kare, gittikçe ince odunlar konarak daraltılır. Sonunda odunlardan bir piramit oluşur. Bu piramidin yerden yüksekliği en alta koyduğumuz kütüğün boyu kadar olmalıdır. Piramidin ortasında bol çalı çırpı ve dallarla bir tutuşturma ateşi hazırlanır. Kamp ateşi tek kibritle yakılabilecek biçimde hazırlanmalıdır.
Basit Ocak Yörük Ateşi
İyi Bir Ateşin Hazırlanması
Gösterim: 12142