Oryantiring (Orienteering) Nedir?
Oryantiring (Orienteering) Nedir ve Nasıl Yapılır?
Oryantiring veya doğduğu ülkenin dili olan İsveçce de 'Orientering', haritada işaretlenmiş hedefleri en hızlı bulmak üzerine kurulu bir spor. Koşturup durmak değil ama.
Koşarken düşünebilmek, strateji kurmak çok önemli. Hangi yol daha hızlı? En kısa yol değil bu çoğu kere! Çalı ve dikenler çok acımasız. Kaybolmadan ilerlemek araziyi iyi okuyabilmeyi, haritayı üç boyutlu düşünmeyi gerektiriyor. Ve bütün bunları kalbiniz hızlıyken yapacaksınız! Boşuna demiyorlar "Orienteering koşarken satranç oynamaktır" diye.
İlk askeri olmayan yön bulma yarışması 1897de yapılmış ama yinede Orienteering'in gerçek doğumunun 1918 yılında Stockholm'de düzenlenen yarış olduğu kabul ediliyor. Yarışa, çoğu genç, 220 kişi katılmış. Bu yarış ile beraber "orienteering sporu" için kurallar şekillenmeye başlamış. İskandinav ülkelerindeki yoğun organizasyonlar ilk önce Sovyetler Birliği, İsviçre ve Macaristan'a sıçramış.
Kuzey insanları bu sporu ne kadar mı sevmiş? 1940'lara doğru sadece İsveçte 380,000 kişinin orienteering yaptığını bilmek bir fikir verecektir! 1961 yılında kurulan Uluslararası Orienteering Federasyonu (IOF) bugün 60dan fazla ülkenin üye olduğu bir örgüt.
Oryantiring Türleri
Bir çok çeşidi vardır:
- Kontrol noktalarını (hedefleri) bulma şekline göre: Sırayla(normal) - Skor (istediğin sırayla)
- Yapılış şekline göre: Bireysel - Bayrak yarışı ayrıca orman/arazi veya park
- Çıkış Şekline göre: Aralıklı olarak (interval ile) - Toplu çıkış
Dört temel oryantiring disiplini vardır:
- Koşarak (koşarak-o, çoğunlukla oryantiring)
- Dağ Bisikleti ile (mtb-o)
- Kayak ile (ski-o)
- Tekerlekli Sandalyeye uygun (patika-o)
Neler Gerekir?
Koşulacak arazinin haritası ve pusula şart olan malzemelerdir. Orienteering haritası normal topografik haritalardan daha detaylı ve özel renklerde basılan haritalardır. Ölçeğin dünya standardı 1/15000dir. Bu haritada kesik ağaç kökleri, sık çalılar ve oturma bankları gibi detaylar kolaylıkla görülebilir.
Pusula'dan kastımız askeri pusulalar ve ya antika olanlar değil tabiki! Modern sportif pusulaların tabanı şeffaftır ve iğnenin içinde durduğu kapsül dönerek kullanımı kolaylaştırır. Pusulanın iğne kalitesi hızlı ve hassas yön bulmayı sağlar. Parmak pusula harita ve pusulayı tek elinizle kullanmanızı sağlar. Basit bir plaka pusula yeni başlayanlar için yeterlidir.
Kıyafet, ormanda koşmaya uygun olmalı. Hem hareketi engellemeyecek, hem ısıyı dışarı atabilecek hem de çiziklerden koruyacak. Serin havalarda sentetik eşofmanlar olabilir ama sentetik taytlar en idealleridir. Üzerinizde polyester kumaştan yapılmış uzun kollu bir giysi olması terlediğiniz zaman üşütmenizi önler.
Ayakkabınız orman için koşmaya uygun olmalı. Mümkün olduğunca yumuşak toprak ve yapraklar arasında kaymayacak taban yapısında, düşük bilekli bir model olmalı. Ayakkabınızın üzerine diz altına kadar bacağınızı koruyan tozlukları takarsanız dikenlere karşı daha korunaklı olursunuz.
Dikkat Edilecekler?
- Orienteering çoğu zaman bir saati aşan bir aktivitedir. Öncesinde aç olmamak ve sıvı almak daha fazla keyif almanızı sağlar.
- Harita ve pusulaya gereğinden fazla konsantre olmamalısınız. Hedefiniz harita ile araziyi örtüştürerek hiç pusula kullanmadan gideceğiniz yönü bulmak olmalı. Bunun için çalışmak şarttır.
- Harita ve araziyi beraber gözlemleyin, her an harita üzerinde konumunuzu işaret edebiliyor şekilde orienteering yapın.
- En önemlisi: Düşünebileceğinizden daha hızlı koşmayın! Çoğu dünya şampiyonu hafif ama sürekli bir tempoda koşarak HİÇ hata yapmadıkları için şampiyon olmuşlardır.