Balta - Bıçak Kullanma
BIÇAK KULLANMA
İZCİ BIÇAĞI
İzci bıçağı doğa adamları tarafından en fazla tutulan bıçaktır.
İzci bıçağı keskindir ve konserve açacağı, tirbuşon, tornavida gibi kullanabileceğin parçaları da vardır. İzci bıçağını cebinde taşıyabilir, ya da sapındaki halkadan kemerine asabilirsin.
Bir izci için en iyi bıçak, çok amaçlı, gayet sağlam ve keskisi bulunan çakı cinsi, yukarıda sayılı ekleri ve keskin olanıdır.
Kalın, iri bıçaklar kamplar için uygun değildir. Eğer çevrede avcılık imkanı varsa avcı bıçağı kullanılabilir.
İzci Bıçağı. çakı cinsi olanı kullanışlıdır
BIÇAK ALIP-VERME
Bıçak alınıp-verilirken dikkat edilmelidir. Çakı cinsi bıçaklar kapalı halde alınıp verilmeli, açık verilecek ise keskin kısmı, veren tarafından tutularak verilmelidir.
Bıçağın Kullanılması
İzci bıçağı, izcilerin kır ve orman yaşamında en önemli yardımcılarından biridir. Mutfakta, çadırda pek çok konuda yararlı olur. Kullanırken dikkatli olunmalıdır. Sebze ve meyve doğramada, et parçalamada, ya da kesilecek her hangi bir şeyi keserken dikkatli olunmalı, elimizi, parmağımızı kesmemeliyiz. Sebze ve meyve bir doğrama tahtası üzerinde kesilmelidir. Doğrama tahtası zor kesilen ve kolay yonga vermeyen ağaçlardan yapılmalıdır.
Kalem açarken yada bir ağaç parçasını yontmamız gerekiyorsa karşımızda kimse olmamalıdır. Ona zarar verebiliriz. Bıçağın kestiği artıklar çevreyi kirletmemelidir.
Bıçak asla onu köreltecek ya da kıracak şeyleri kesmek için kullanılmamalıdır.
İzci bıçağı kullandıktan sonra temizlenip kılıfına konulmalıdır.
İzci bıçağının bakımı ve saklanması
İzci için bıçağı en değerli malzemelerindendir. Ona iyi bakılmalıdır. Bıçak her zaman kuru, temiz ve keskin tutulmalıdır. Bıçak yerden uzak tutulmalıdır. Nem ve toz bıçağı bozar. Bıçak ateşten uzak tutulmalıdır, ateşin ısısı çeliği bozar.
Bıçağını kullandıktan sonra dikkatle sil ve muhafazasına koy, çakı ise kapat, kılıfına koy. Çakı kullanıyorsan ek yerlerini arada sırada makine yağı ile yağla. Bıçak kılıfları deri vb. maddelerden yapılmış olmalı ve bele asılabilmelidir.
İZCİLİKTE BALTA KULLANMA
İZCİ BALTASI
“Hayatı ormanlarda geçmiş bir kimsenin baltasını iyi kullanması gerekir. Böyle bir kimse önce ağaç kesmesini öğrenmeli ve bu işte tecrübe kazanmalıdır. Aletlerinden şikayet edenler, iyi işçi olmayan kimselerdir, onun için işe başlamadan önce kullanacağınız aletin iyi durumda olmasına dikkat etmelisiniz.”
“Baltanız, kesici kısmı bir buçuk kilogram ağırlığında, ağaç devirmekte kullanılan bir balta olmalıdır. Baltanızın sap kısmı gayet düzgün ve tamamen balta ağzı yönünde olmalıdır. Bunu anlamak için baltanızı kaldırıp gözünüzle sapla ağız kısmının aynı yönde olup olmadığını kontrol edebilirsiniz. Eğer, ağızla sap arasında yön farkı varsa baltanızı kesmek üzere ağaca salladığınız zaman istediğiniz yere vuramazsınız.”
BALTANIN BÖLÜMLERİ VE İSİMLERİ
Baltanın bölümlerinin ayrı ayrı isimleri vardır. Sap bölümünün arka uç kısmına burun, ön uç kısmına topuk, tutulacak bölümüne kabza, baltanın keskin olmayan tarafına arka, sapın arka ile aynı yönde olan kısmına sırt. Keskin tarafına balta ağzı denir.
Sap uygun şekilde takıldıktan sonra sıkışması için bir gün su dolu bir kova içinde bekletilmesi ağaç sapın şişerek daha sağlam şekilde baltaya oturmasını sağlar. Şişkinliğin devamı için sapın balta içinde kalan bölümü içine ağaçtan yapılmış bir kama (takoz) çakılmalıdır.
BALTANIN KULLANIMA HAZIRLANMASI VE KULLANILMASI
Önceden kamp kurulan bir yerde kamp yapacaksan baltana fazla iş düşmeyebilir. Ama yeni bir alanda kamp yapacaksan ve araziyi temizleme iznin varsa baltanı kullanma şansın çok olacaktır. Yakacak odun bulmak için de baltanı kullanabilirsin.
Balta kontrolünüz dışında olduğu sürece en iyi dostunuzdur. Kontrolünüzü kaybettiğiniz anda ise en büyük düşmanınızdır. Keskin bir baltanın kullanıla kullanıla körleşmiş bir baltadan çok daha tehlikesiz olduğunun bilinmesi gerekir. Çünkü kör balta kütüğe gidip sekebilir. Bu durumda her tarafa çarpması mümkündür.
Lastik ayakkabıyla veya yalınayak balta kullanmayınız! Balta ile işiniz bittiğinde silip yağladıktan sonra kılıfına hemen koyunuz. Bu işlemi kendinize alışkanlık haline getiriniz ki bu aletler sizin işinizde her zaman faydalı olsunlar.
Balta kullanırken ve taşırken de çok dikkat edilmelidir. İşi bitince, keskinleştirilmeli, yağlandıktan sonra kılıfına konulup kaldırılmalıdır.
Bir izci olarak zevk için ağaç kesilmeyeceğini bildiğinizi ümit etmekteyiz.
BALTANIN BİLENMESİ
Dikkat edilecek diğer bir konu baltanın keskin olmasıdır. BP der ki ; ““Keskin dediğimiz zaman gerçekten keskin demek istiyoruz; baltanızın sadece yüzünün iyi olması kafi değildir. Ha kör bir çakıyla kalem açmaya çalışmışsınız, ha da pek keskin olmayan bir baltayla bir ağacı devirmeye çalışmışsınız. Kıra çıkmadan önce, şehir yada kasabada olduğunuz sırada bileği taşında nasıl balta bileneceğini öğrenseniz iyi olur. Hindistan’da domuz avına çıkardık; o zamanlar mızrakların uçlarını daima keskin bulundurmanın ne kadar önemli olduğunu öğrendim. Avladığımız her domuzdan sonra mızraklarımızı tekrar bilerdik. Tabii bunun için yanımızda bir bileği taşı taşımazdık, fakat yanımızda istediğimiz zaman mızrakların uçlarına sürebileceğimiz küçük ve ince bir eğe bulundururduk.
Ormancılar da baltalarını bilemek için yanlarında böyle eğeler taşırlar. Bunların şöyle bir ata sözü vardır, “Arkadaşına cebinde kalan son liranı ver de; iyi bir ormancı olduğunu bilmedikçe baltanı asla verme.”
Baltanın keskin olmasını istiyorsan onu sık sık bilemelisin. Baltanı bilemek için baltanın başını, baltanın sapı yukarıya, keskin yüzü dışarıya gelecek şekilde tut, gerekirse bir kütük ile destekle, kuru biley taşını yukarıdan aşağıya doğru dairesel hareketlerle baltanın yüzüne sürt. Eğeyle bileyeceksen düzgün sürt.
BALTANI NASIL KULLANACAKSIN?
“Acemi bir izci baltasını genel olarak gereğinden fazla bir kuvvetle indirerek isabetsiz vuruşlarını örtmek ister. Tecrübeli bir kimse bu hali görünce bu acemice çalışmanın ilk zamanlarda kendisinde yarattığı “bel ağrılarını” hatırlayarak kıs kıs güler.
Acemi izci ve kör baltası
Vuruşlarınızın kuvvetli olması için çabalamayınız, aksine iyi nişan almaya ve baltanızı istediğiniz noktaya düşürmeye dikkat ediniz. Baltanızın iniş hızı ve ağırlığı istenilen sonucu verir. Vuruşlarınızı doğrudan doğruya yukarıdan aşağıya değil, yandan meyilli getirerek yapınız.”
“Bir odun parçalamak ya da yontmak için altına mutlaka bir destek koymalısın, yoksa baltan yere çarpar. Bir kütük bu işi görebilir.
Bir odunu iki parçaya bölmek için baltanın ağzını sol elinle tuttuğun oduna, enlemesine ama tam olarak dik değil hafifçe meyilli bir şekilde hafifçe sapla. Bilek hareketi ile odunu ve baltayı birlikte kaldırıp hızla destek olarak kullandığın kütüğe indir.
Odunu ilk hareketle kesemezsen aynı hareketi odun kesilinceye kadar tekrarla. Kütüğün bizden tarafında odun kesilmez. Çıplak ayak ve lastik ayakkabı ile de kesilmemelidir.
Eğer odun bu şekilde kesilemeyecek kadar kalınsa odunu kesmek istediğin yerden kütüğe dayayarak üzerine önce V şeklinde geniş bir çentik aç. Odunu boydan boya ikiye ayırmak istiyorsan hafifçe sapla. Odunu ve baltayı birlikte kaldır ve hızla kütüğe indir. Tüm kütüğe çarptığın anda baltayı ya da odunu hafifçe bük.
AĞAÇ DEVİRME
“Yararlı bir amaç için ağaç devireceğiniz zaman önce ilgililerden izin alınız. Ağacı kesmeğe başlamadan önce, işinizi engelleyecek bütün dalları temizleyiniz. Ayrıca ayağınıza takılıp sizi düşürebilecek böğürtlen v.b. engelleri kaldırınız. Seyirciler varsa onların da kendilerine tehlike gelmeyecek bir uzaklıkta bulunmalarına dikkat ediniz.
Önce ağacın devrilmesini istediğiniz tarafına ve sonra da mukabil tarafına baltanızla vurunuz. Ağaç devrilirken başka ağaçlara çarpmamasına ve onlara takılıp kalmamasına dikkat ediniz.
İlk çentikleri açmadan baltanızla ağacın gövdesi üzerinde, aralarındaki mesafe kesilen ağacın gövdesi kadar ve biri yukarıda, diğeri aşağıda olmak üzere iki işaret yapmakla başlayınız. Sonra sırayla aşağıdaki işarete yan, yukarıdakine ise yukarıdan aşağıya kesecek şekilde baltanızla vurunuz. İki kesim arasında ağaç parçasını çıkarınız.
Şimdi ağacın öbür tarafına geçip, oraya da bir çentik açmaya başlayınız; açacağınız bu çentikle açtığınız çentiğin alt tabanı arasında 7.5 cm kadar bir mesafe olmalıdır.
Ağaçtan çıkaracağınız çentik parçasının bir bütün olarak çıkmasına ve küçük küçük yongalar halinde dökülmemesine dikkat ediniz. Kesilen ağacın dibinde küçük yongalar gören kimse burada acemi bir izcinin çalışmış olduğu kanaatine varır. Bütün mesele baltanızla aynı noktaya isabetli vuruşlar yapabilmenizdir.
Kestiğiniz ağaç düşerken gövdeye dikkat ediniz, bazen bunun dip kısmı sıçrar. Hiçbir zaman ağaç devrilirken dibinde durmayınız; bir çok acemi izci bu yüzden yaralanabilir, hatta hayatını kaybedebilir. Ağacın gövdesi çatırdayarak devrilmeye başlayınca düşüş istikametinin aksine olmak üzere ağacın dibinden uzaklaşınız
BALTA KULLANIMINDA GÜVENLİK
Unutma ki balta odunları değil, insanları da kesebilir. Baltanı kullanırken baltanın kontrolünü kaybedip, bir yerini kesebilirsin. Bu nedenle, balta eğitimi almadan bunları kullanmamalısın.
Baltanı başkasına verirken dikey olarak ve baltanın başı aşağıya gelecek şekilde tut, karşındakine sapın uç tarafını ver. Baltayı alan sensen, baltayı emniyetli bir şekilde tuttuğunu, karşısındakinin onu bırakabileceğini belirtmek için "Teşekkür ederim, aldım" de.
Baltasını iyi kullanan bir izci altı vuruşla bir çadır kazığı yapabilir.
Ayrıca toplanan odunlar kesildikten sonra boylarına göre istiflenmelidir. Odunluk olarak ayrılan bölgenin etrafı da bir iple çevrilmelidir. Odunların üstü ıslanmış ise ateşin yakınına dizilerek kurumaları sağlanır. Eğer bir ağaç dalında en ufak bir hayat belirtisi var ise, o dal kesilmemelidir. Tüm yapraklar solmuş olsa bile dalın kırılgan olup olmadığı yoklanmalıdır. Yaş bir dalı yakmaya çalışmak tecrübesizliğin işaretidir.
Baltanın bakımı
Baltamız özel bir bakım ister, onu ihmal etmemelisin. Baltanı daima keskin tutmalısın. Baltanın başının sapa iyice oturduğundan, gevşek olmadığından emin olmalısın.
İşi bittiğinde silip, yağlayıp muhafazasına koymalısın. Eğer kısa süre sonra kullanılacaksa bir kütükte saplı bırakmakta yarar vardır. Aksi takdirde bakımını yapıp kaldırmakta yarar vardır. Balta bu şekilde daha uzun süre hizmet verir.
Baltanın muhafazası ve taşınması
“Baltanın yere değmesine izin verme ki paslanıp, körleşmesin. Yonttuğun ya da kestiğin odunun altında her zaman bir kütük olsun. Yorulduğunuz zaman ya da işiniz bittiğinde baltanızı yere atıp bırakırsanız, gece karanlıkta oralardan geçen birinin ayağının kesilmesine neden olabilirsiniz.
Kullanmadığın zaman baltanın keskin ağzını kapat. Bunun için baltanı bir kütüğe sapla ya da muhafazasına koy veya bir kumaş parçası ile sar. Baltayı sağa sola savurmak budalalıktır. Onu taşa toprağa çarpmak ve rasgele ağaçlara vurmakla hem körletirsiniz, hem de birçok kıymetli ağacı ziyan edersiniz.” Baltanızı bırakmak istediğiniz zaman onu bir kütüğe saplayınız ve tekrar kullanıncaya kadar onu orada bırakınız, ya da onu tahtadan veya deriden yapılmış bir muhafaza içinde saklayınız ve taşıyınız.
Gösterim: 17375