Eğitim Yönüyle İzcilik (EK-1)
Makale Dizini
EĞİTİM YÖNÜYLE İZCİLİK
Tarihsel süreç içinde meydana gelen sosyal, kültürel, ekonomik ve bilişim alanındaki gelişmelerin ortaya çıkardığı sonuçlar, eğitim-öğretim çağındaki çocuk ve gençlerin yaşantılarını da doğrudan etkilemektedir. 20. yüzyılda ortaya çıkan gelişmeler, bireyin hayatını bir yandan kolaylaştırırken, diğer yandan da bireyi yalnızlığa, bireyselliğe, içinde yaşadığı aile, toplum ve ülke sorunlarına karşı ilgisizliğe itmektedir.
Anayasası’nın 58 inci maddesinde gençliğin korunmasına yönelik, “Devlet, gençleri alkol düşkünlüğünden, uyuşturucu maddelerden, suçluluk, kumar ve benzeri kötü alışkanlıklardan ve cehaletten korumak için gerekli tedbirleri alır’’, hükmü yer almıştır. 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu’nun genel amaçları ve temel ilkeleri ile izciliğin amaç ve değerleri karşılaştırıldığında bu kapsamda aralarında uygun bir benzerlik olduğu görülür. Bu çerçeveden bakıldığında izciliğin okul içinde ve dışında geliştirilmesinin önemli olduğu açıktır.
Çocuk ve gençler bedensel, cinsel, sosyal, zihinsel, kişisel, duygusal ve ahlaki yönlerden sürekli ve hızlı bir değişim ve gelişim içindedir. Ayrıca bunların ilgi ve yetenekleri de bu çerçevede gelişmektedir. Bu süreçte onlar, çok sağlıklı ve bilimsel bir rehberliğe ihtiyaç duyarlar. Bu dönemde verilecek iyi bir rehberlik, onları hem hayata hazırlayacak hem de hayata bağlayacaktır. Çocuk ve gençlerin bu dönemde izcilik eğitimine alınmaları onlara;
Olumlu benlik kavramı geliştirme, öz bakım becerileri, çocukluktan gelen korkularının üstesinden gelme, kendine güvenme, sorumluluk sahibi olma, tertip ve düzen alışkanlığı, yardımlaşma, iş birliği, bireysel rekabet, günlük hayatın zorluklarının üstesinden gelme, doğayı tanıma, kendini ve başkalarını tanıma, bedenleri ile barışık olma, olumlu beden imajı kazanma, bedensel farklılıkların verdiği üzüntüden kurtulma, çevreyle uygun sosyal ilişkiler kurma, bir sosyal gruba aidiyet duyma, öfke ve kızgınlıklarını kontrol etme, duygu ve düşüncelerini ifade etme, doğal ortamda yaşama, çevreyi tanıma ve farklılıkları fark etme, doğayı koruma bilinci kazanma, topluma hizmet konusundaki çalışmalara katılma, sorumluluklarını yerine getirme, zamanı iyi kullanabilme, macera arzusunu tatmin edebilme, artan enerjilerini olumlu alanlara yöneltme, ilgi ve yeteneklerini keşfetme gibi davranışları kazandıracaktır.
Ayrıca izcilik, çocuk ve gençlere izcilik çalışmaları yoluyla serbest zamanlarını verimli geçirme, iyilik, doğruluk, bireysel farklılıklara saygı duyma, insanları ve doğayı sevme gibi temel insani değerleri de kazandıracaktır.
İzcilik çalışmaları, özellikle engelli ve problemli çocuk ve gençlerin topluma kazandırılmaları için önemli etkinlikleri de içermektedir. İzcilik, kötü alışkanlık ve bağımlılıklara yönelebilecek gençleri, izcilikteki çevrelerin etkisi ile bu tür kötü alışkanlıklardan da uzaklaştırır.
Yine izcilik, yoluyla gençlere, arama-kurtarma, ilk yardım gibi olağanüstü durumlarla baş edebilme becerisi de kazandırır.
İzcilik çalışmaları, gençler ve yetişkinler arasındaki iletişime ve güvene dayanan eğitim ağırlıklı bir ilişki yoluyla gençlerin;
- Yeteneklerini geliştirmelerine, bireyler olarak kabul gördüklerini hissetmelerine, kendilerine güvenmelerine,
- Kendilerine ve başkalarına karşı sorumlu bir tutum geliştirmelerine,
- Her bireyin onuruna saygı duyma, ırkçılık ve ayrımcılığı reddetmelerine,
- Doğal çevreye saygı duyma ve doğal çevreyi tehdit eden hareketlere karşı çıkmalarına,
- Nasıl bilgi sahibi olacaklarını, yerel, millî ve uluslararası düzeyde toplumların gerçeklerini nasıl keşfedeceklerini öğrenmelerine,
- Farklı insan toplumları arasındaki karşılıklı bağımlılığı keşfetmelerine yardım ederek bu yolla adalet ve iş birliği duygusu kazanmalarına,
- Yeni teknolojileri kullanmak için gerekli olan bilgi ve becerilerle donatılmaları ve bu yeniliklere uyum sağlama kapasitelerini geliştirerek değişikliklerle baş edebilmeyi öğrenmelerine,
- Kendi toplumları ile bütünleşmeleri, toplumda aktif bir rol oynayarak toplumun gelişimine katkıda bulunmaları için gereken motivasyonu ve becerileri kazanmalarına,
- Kendi grubu ile birlikte bir proje planlayıp bu projeyi her türlü imkânı kullanarak gerçekleştirebilme yeteneği kazanmalarına,
- Maddi konuların ötesindeki hayatın anlamını keşfetme ve hayatın manevi yönünü tanımalarına,
- Kendi toplumlarında kültürel ve manevi köklerin güçlendirilmesine, diğer toplumlar ve ırklara karşı da açık ve hoşgörülü olmaları için eğitim yönü ağır basan bir faaliyettir.
Sonuç olarak izcilik; temel prensipleri, andı, türesi, parolası, metodu vb. kendine özgü sistemi ile çocuk ve gençlerin eğitilmelerine, iyi insan, iyi vatandaş olmalarına eşsiz bir destek sağlayabilir.
İZCİLİĞİN GELİŞİM ALANLARI
Dünya İzci Organizasyonu Tüzüğünün 1.maddesi, izciliğin amacını şöyle özetler:
İzci hareketinin amacı, gençlerin kendi bölgelerinde, ulusal ve uluslararası toplumlarda bireysel ve sorumlu birer yurttaş olarak fiziksel, zihinsel, toplumsal ve ruhsal potansiyellerinin gelişimine katkıda bulunmaktır.
İzcilik çalışmalarına katılan çocuk ve gencin gelişim seviyesini istenilen düzeye çıkarabilmek için çocuk ya da gencin hazır bulunuşluk seviyesini dikkate alarak gelişim alanlarının incelenmesi uygun olacaktır.
Gelişim alanlarını birbirinden bağımsız düşünmek ciddi bir hata olur. İnsan kişiliği, parçalara bölünemez. Bireyin gelişim alanlarını yükseltmek için yapılacak eğitim çalışmalarında, her gelişim alanının diğer alanla ilişkisi dikkate alınır. Buna karşın eğitimin amacı çocuk ve gencin kademeli olarak kişiliğini güçlendirmek, anatomisini bir başka deyişle mantıklı ve tutarlı bir plan içerisinde kişilik boyutlarının tamamını geliştirmektir. Bu gelişim alan parçalarının bir araya getirilmesiyle asıl amaçlanan ise mükemmel bireyi ortaya çıkarmaktır.
Sonuç olarak insan kişiliği, büyüme alanlarının tamamını bir bütün olarak birleştirir. Karakter, merkezde yer alır. Kişiyi tanımlar ve kişiliği şekillendirir. Kişi akıl ve beden aracılığı ile dünyayı keşfeder ve başkaları ile iletişim kurar. Böylece fiziksel gelişim, duygular ve sosyal ilişkilerle kendi kendini etkiler. Başkaları ile ilişkilerden bağımsız gelişmez. Sosyalleşme, zekâ ve etkileşime bağlıdır. Karakter, bir kişiyi ve onun kimliğini şekillendiren boyuttur.
Gelişme için sadece bedenimizi, karakterimizi veya sosyal doğamızı seçemeyiz. Herhangi bir bölge için yapılan şeyden kişilik bir bütün olarak etkilenecektir. Bundan dolayı millî kuruluşlar, programlarını bireysel kişiliğin tüm boyutlarını kapsaması konusunda kontrol etmelidir.
Kişilik gelişim alanları:
- Bedensel (fiziksel) gelişim
- Zekâ gelişimi (zihinsel gelişim)
- Duyguların gelişimi (duygusal gelişim)
- Sosyal doğal ortam (sosyal gelişim)
- Ruh yapısı (ruhsal gelişim)
- Kimlik gelişimi (kişilik gelişimi)
- Cinsel gelişim
- Ahlak gelişimi
- Dil gelişimi
Bu kapsamda bireyin gelişim alanlarını teker teker açıklayalım.
1. Fiziksel gelişim: Bedeninin gelişimi ve işleyişi ile ilgili gelişim alanıdır.
Fiziksel gelişimde eğitimsel ihtiyacının belirlenmesini;
- Bireyin kendi bedenini tanıması,
- Bedenindeki değişiklikleri anlayabilmesi ve kendi bedeni ile barışık olması,
- Bedeni ile çevrenin ritmik olarak uyumunun sağlanması (oksijen, dengeli beslenme, uyku vs.),
- Bedenine saygı duyarak, kötü alışkanlıklardan uzak durması,
- Sağlıklı ve hijyenik bir ortamda yaşaması,
- Beslenmesi,
- Egzersiz yapması,
- Bireyin yaş grubuna uygun olarak, kaba ve ince motor becerilerini geliştirmesi,
- Duyularını (dokunma, görme, koklama, işitme, tat alma) geliştirmesi,
- Karşı koyma gücünü ve kuvvetini, kendi kendini kontrol etme gücünü, esnekliğini ve çevikliğini geliştirmesi,
- Engellilikle baş etmesi,
- Bakımlı (formda ve sağlıklı) olması şeklinde sıralayabiliriz.
2. Zihinsel gelişim: Yeni durumlara uyum sağlayabilmek için yenilik yapmak ve düşünce yeteneğini geliştirmekle ilgili alanıdır.
Zihinsel gelişimde eğitsel yolları;
- Bilgi toplama basamağı,
- Merak
- Araştırma
- İnceleme
- Gözlem
- Bilgi analizi
- Sıralama ve sınıflandırma
- Ezberleme
- Buluş ve icat yeteneğini kazandırmak
- Deneyim edinmek
- Hipotezler ve sonuç çıkarmak
- Bilgi işleme basamağı,
- Problem çözme basamağı,
başlıkları altında toplanabilir.
3. Duygusal gelişim: Duyguların bilincine vararak onların değerini bilmesi; özgür bir şekilde duygularını sürdürebilmesiyle ilgili gelişim alanıdır.
Duygusal gelişimde eğitsel yolları;
- Kendini keşfetme ve bilinçlendirme,
- Duygularını anlamak ve benimsemek
- Kendini keşfetmek ve tanımak
- Duygularını güzel söz ve hareketlerle dile getirmek
- His ve duygularını kontrol etmek
- Başkasının şeref ve haysiyetine saygı göstermek
- Kendine yönelik duygulara sorumlu bir şekilde karşılık vermek
- Saldırganlığı önlemek
- Kendini tanımak
- Amaç belirlemek
- Kendini harekete geçirmek (motive etme)
- Karşısındakinin duygularını anlamak (empati)
- Etkili iletişimde bulunmak
- Sürdürülebilir davranışlar içerisinde olmak (tutarlılık)
- Kendini ifade etme,
- Sorumluluk ve oto – kontrol,
- Duygusal zekâ,
şeklinde toplanabilir.
4. Sosyal gelişim: Başkalarıyla dayanışma ve paylaşma fikirlerini, liderlik ve iş birliği becerisini geliştirmek olarak tanımlanabilir.
Sosyal gelişimde eğitsel Yolları;
- İlişkiler ve iletişim,
- Başkalarıyla ilişkilerin değerini bilmeyi geliştirmek (Farklılıkları kabullenme, hoşgörü ve dinleme)
- İletişim becerilerini geliştirmek
- Bay ve bayanlar arasında eşit ve adil ortaklığı kabul etmek
- Basmakalıp düşünce, sosyal statü ve milliyetçilik önyargılarını reddetmek
- Irkçılık, din, mezhep ayrımcılığı ve her türlü önyargıları reddetmek
- Nasıl iş birliği yapılacağını öğrenmek
- Takım ruhunun oluşturulması için grup içinde rol almak
- Toplumsal kuralların değerini bilmek ve ona saygı duymak
- Dayanışma ve karşılıklı ilişkilerde anlayışlı olmak, vatandaşlık eğitimi almak
- Başkalarına hizmet için sorumluluk almak
- Birey ve topluluklar arasında dayanışmayı keşfetmek
- Erdemli, ilkeli, evrensel değerlere uyumlu hareket etmek, topluluklara katılmak ve desteklemek
- Hizmet duygusunu geliştirmek, toplumsal hakları ve demokratik değerleri benimsemek
- İzciliğin temel değerlerine sadık kalarak çevre ve insanlara yararlı olmak (Örneğin, doğanın korunması, hayvan haklarının savunulması ve korunması, yaşlılara, engellilere, kimsesizlere ve bütün yardıma ihtiyacı olan yoksul ve düşkün insanlara hizmet için projeler üretmek)
- İş birliği ve liderlik,
- Dayanışma ve hizmet
şeklinde toplanabilir.
5. Ruhsal gelişim: Hayata anlam veren manevi gerçekliği keşfetme ve başkalarının manevi değerlerine saygı duymak olarak tanımlanabilir.
Ruhsal gelişimde eğitimsel öncelikler;
- a. Hoşgörü,
- Dinlemek
- Başkalarına karşı anlayışlı olmak
- Şefkat göstermek
- Himaye etme duygusuna sahip olmak
- Merhametli olmak
- Tevazu sahibi olmak
- Değer vermek
- Vefalı olmak
- Yardımlaşmak
- Aktif olmak
- Örnek olmak
- Aktif sabır göstermek
- b. Merak,
- Doğaya ve hayata karşı duyarlı olmak
- Hayret etme duygusunu geliştirmek
- Sanatkârı adına düşünebilmek
- Bakmak ve görmek arasındaki farkı anlamak
- Düşünme melekelerini geliştirmek
- Doğayı duyma ve hissetme melekelerini geliştirmek
- Kainatın bütünlüğünü, dengeyi, uyumu, doğadaki ahengi doğru bir şekilde anlamak
- Makrokozmoz ve mikrokozmoz arasındaki dengeyi anlamak ve onun içindeki manevi gerçeği kabul etmek
- c. Görev,
- Toplumda aktif olarak rol almak
- Etki alanına hakim olmak
- Kendi görev ve sorumluluğunun bilincinde olmak
- Yanlış uygulamalar karşısında olumlu bir şey yapmak
- Sorumluluk sahibi olmak, bencil olmamak
- “Biz” bilinci ile hareket etmek
- Toplumun çıkarlarını kendi çıkarlarının üstünde görmek
- Kendine güven duymak
- Üzerine düşen görevi hakkıyla ve sorumluluk duygusu ile yapmak
- Rahatın tembellikte değil çalışmaktan geçtiği bilincini kazanmak
- Pes etmeden, üşenmeden, vazgeçmeden, ertelemeden sürdürülebilir başarı göstermek
- Doğru işlerde azim ve kararlı bir şekilde çalışmak
- İyilik yapma bilinci kazanmak ve kazandırmak
- Sorumlulukları paylaşmak
- Gelişmeleri gerçekleştirmek için başkalarıyla iş birliği yapmak
- d. Mantık,
- Sorumluluğu geliştirmek
- Kendini disipline etmek
- Kendisi için istediğini başkası için de istemek
- Evrensel doğrularla uyumlu olmak
- “Ne ekersen onu biçersin.” sözünden hareketle doğru işleri doğru zamanda ve doğru biçimde yapma bilincini kazanmak
- e. Saygı,
- Geçmişteki deneyimlerin anlamını bilmek, söz arasında bu değişimi doğru kullanmak
- Anmak
- İnsana saygı
- Çevreye saygı
- İnanca saygı
- Büyüklere saygı
- Kutsal değerlere saygı
- Duygu ve düşünceye saygı
- Emeğe saygı
- Millî ve manevi değerlere saygı ve sevgi
- Bayrağa saygı ve sevgi
- f. Manevi keşif,
- Evrenin dilini keşfetmek
- Evrenin sanatını keşfetmek
- Evrenin sanatkârını keşfetmek
- Toplumun kültürel mirasını keşfetmek
- Toplumun manevi mirasını keşfetmek
- Kişisel yaşantısına dikkat etmek
- İyiliği yeniden keşfetmek
- Kendini keşfetmek
- Tarihini keşfetmek
- Yetenekleri keşfetmek
- Doğayı keşfetmek
- Yolun sonunu düşünerek hayata sımsıkı sarılmak ve ölüm bilincini de unutmamak
şeklinde toplanabilir.
6. Kişilik gelişimi: Başkalarına karşı sorumlu ve haklarının farkında olmak, mutlu olmayı öğrenmek, kendi kendine karar vermek, amaçları belirlemek ve bütün bunları başarmak için gerekli çabanın gösterilmesi gerektiği ile ilgili gelişim alanıdır.
Kişilik gelişiminde eğitsel öncelikler;
- Kimlik,
- Kendini tanımak ve savunmak
- Kişisel gelişim hedeflerini belirleyebilmek
- Kendisi için bir şeyleri yargılamak
- Kararlar almak
- Seçim yapmak
- Sonucu kabul etmek
- Risk almak ve buna göre hareket etmek
- Bir projede yer almak
- Zorluklara direnmek
- Anatomi,
- Yükümlülük,
şeklinde toplanabilir.
7. Cinsel Gelişim: Bir cinse mensup olduğuna ilişkin özbilinç, içsel yaşantı olarak tanımlanabilir. Cinsel gelişim alanı, cinsel titreşme, çocukların kesin kimlik kazanmalarıdır. Bu aynı zamanda her iki cinsin önceliklerine, rollerine, davranışlarına ilişkin toplumsal, kültürel kalıp yargılarının kazanılması sürecidir.
Cinsel Gelişimde eğitsel öncelikler;
Sorunlar,
- a. Birincil ve ikincil cinsel gelişimin seyrini bilme
- b. Cinsellikle ilgili hastalıkları bilme
- c. Cinsellikle ilgili anormallikleri bilme
- d. Cinsel eylemlerle ilgili doğru olanları bilme
Çözümler,
- a. Yaş gruplarına göre cinsellikle ilgili resim ve yazılarla pano hazırlamak
- b. Erken ve geç ergenliğe giren çocuklara bu gelişmelerle ilgili bilgi vermek
- c. Ergenlik öncesinde özellikle kız öğrencilere fiziksel değişmeler konusunda (ahlaki boyutlarda) bilgi vermek
şeklinde söylenebilir.
8. Ahlak gelişimi: İzciliğin türesi, insan hakları ve sosyo-kültürel değerlere göre görev, hak, sorumluluk ve etik duyarlılıklar geliştirmek, ahlak gelişim alanıyla doğrudan ilgilidir.
Ahlak gelişiminde eğitimsel öncelikler;
- İncinmemek ve incitmemek ilkesi ile hareket etmek
- İş bölümünde, oyunlarda adil davranmak, hak ve adalet duygularını göz önünde bulundurmak
- Arkadaş ilişkilerinde açık, dürüst ve empati yaparak davranmak
- İnsan onurunu her şeyin üstünde tutmak
- Her türlü zararlı davranışa karşı bilinç geliştirmek
- Toplumu ilgilendiren konularda duyarlı davranmak
9. Dil gelişimi: Bireyin iletişim kurabilmesi için gerekli dil ve dili kullanma becerileri geliştirmek, dil gelişim alanıyla ilgilidir.
Dil gelişiminde eğitimsel öncelikler;
- a. İletişimi ve genel kültürünü artırıcı okumalar yapmak,
- b. Etkili dinleme becerisini geliştirmek,
- c. Yazılı iletişim becerisini geliştirmek,
- d. İzciliğin türesine uygun konuşma becerisini geliştirmek
şeklinde toplanabilir.
İZCİLİĞİN GENEL EĞİTİM HEDEFLERİ
A. Fiziksel Gelişim Alanıyla İlgili Hedefler
- 1. Bedensel gelişimin seyrini anlar.
- 2. Bedensel gücünü doğru olarak kullanır.
- 3. Bireysel farklılığın sebeplerini açıklar.
- 4. Uygun beden duruşlarını uygulamalı olarak gösterir.
- 5. Farklı engel gruplarının özelliklerini söyler.
- 6. Olumsuz bedensel nitelemelerin o bireyde oluşturduğu duygusal sonuçları söyler.
- 7. Erken ve geç gelişmenin sebeplerini açıklar.
B. Zihinsel Gelişim Alanıyla İlgili Hedefler
- 1. İnsanların farklı zihinsel gelişimle ilgili genel özelliklerini söyler.
- 2. Farklı zekâ biçimlerini açıklar.
- 3. Karşılaştığı bir sorunla ilgili analitik düşünür, sorunlarla ilgili neden-sonuç ilişkisi kurar.
- 4. Zihinsel gelişim ile ilgili kitaplar okur, tartışmalara katılır, bu konularda önerilerde bulunur, satranç vb. oyunlar oynar.
C. Duygusal Gelişim Alanıyla İlgili Hedefler
- 1. Duygusal durumunu uygun sıfatlar kullanarak anlatır.
- 2. Öfke ve kızgınlığını nasıl kontrol altına alacağını bilir.
- 3. Aşırı üzüntü ve duygusal travma oluşturan durum ve hayat olaylarının ne olduğunu söyler.
D. Sosyal Gelişim Alanıyla İlgili Hedefler
- 1. Kendinden küçük ya da büyükle, kendi yaşıtıyla ve karşı cinsten akranıyla iletişim kurarken ve sürdürürken nelere dikkat etmesi gerektiğini gösterir.
- 2. Hakkını ararken adil davranır ve girişkenliği elden bırakmaz.
- 3. Kendini doğru olarak ifade eder.
- 4. Sosyal projeler planlar, hazırlar, uygular ve geliştirir.
E. Kişilik Gelişim Alanıyla İlgili Hedefler
1. Kişisel hedeflerini söyler.
2. Kendinin olumlu veya olumsuz kişisel özelliklerini söyler.
3. Sosyal çevrede nasıl tanındığını açıklar.
4. Sahip olmak istediği kişilik özelliklerini açıklar.
F. Cinsel Gelişim Alanıyla İlgili Hedefler
1. Kendi cinsi ve karşı cinsinin birincil ve ikincil cinsel özelliğini söyler.
2. Karşı cinsin ve kendi cinsinin cinsel gelişim sürecini açıklar.
3. Cinsel yolla bulaşan hastalıları ifade eder.
4. Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan nasıl korunacağını bilir.
5. Sapkın cinsel davranışların neler olduğunu söyler.
G. Ahlaki Gelişim Alanıyla İlgili Hedefler
1. Temel insani (ahlaki) değerleri sıralar.
2. İnanca ilişkin kavramları yaş grubu özelliklerine uygun olarak cevaplar.
3. Ahlaki gelişimle ilgili bireysel farklılıkların nedenlerini ifade eder.
4. Kuralların ceza korkusu ile değil toplumsal gereklilikten dolayı olduğunu açıklar.
H. İlgi ve Yeteneklerin Gelişim Alanıyla İlgili Hedefler
1. Hoşlandığı ve hoşlanmadığı ilgi alanlarını söyler.
2. İlgi alanları ile örtüşen meslekleri sayar.
YAŞ BASAMAKLARI
Baden Powell diyor ki; “16 yaş için iyi olan 15 yaş için çok iyi olmayabilir, hatta 13 yaş ya da 14 yaş için kötü olabilir. Karakter, el becerileri, sağlık ve başkalarını kendinden önce düşünme gibi eğitimler bu çocuklarda aynı olmasına rağmen, çocukların yaşlarına göre detaylandırılmalıdır.”
İzcilik çalışmalarında kullanılan program, izciliğin başlangıcından itibaren her yaş ve sınıf için geliştirildi. Oysa izcilik metotları orijinalde 12-16 yaş grubuna hitap etmekteydi. Baden Powell`in yaptığı ilk deneme kampı (1907 Brownsea) bu yaş grubuna yönelikti, sonradan daha faklı yaş grupları katılmaya başladı. 8-11 yaş grupları Yavrukurt (cubs), 17-20 yaş gruplarına ergin (Rover) adı verildi.
Çoğu ulusal teşkilatlarda izcilik şu ana yaş gruplarına göre sınıflandırılır:
08-11: Çocukluk dönemi
12-16: Ergenlik dönemi
17-20: Gençlik dönemi
Dünyada birçok izcilik teşkilatı bu geleneksel sınıflandırmayı korumuştur. Buradaki amaç, çocuk veya gencin gelişimini gerçekleştirmesinde kullanılacak programların hazırlanabilmesidir. Gelişim özellikleri de dikkate alınarak ayarlanmış yaş gruplarının oluşturulması, eğitimsel amaçların gerçekleştirilmesini kolaylaştırdığı gibi kişisel gelişme şemasının oluşturulmasında da önemli bir yer tutar.
Ülkemizde izcilik çalışmaları;
Küme : 7-11 yaş grubu,
Oymak : 12-14 yaş grubu,
Ocak : 15-19 yaş grubu basamaklarında yürütülmektedir.
Bu sistem, uzun zamandan beri kullanılmakta ve bireysel gelişimin üç safhasına da uymaktadır. Çalışmaların verimliliği açısından üç ana basamak alt başlık ve kademelere ayrılarak bu uygulamaya devam edilmektedir. Bu uygulamalar, çocuk ve gencin teknolojik gelişmelere ilgisi göz önüne alındığında gelişen ve değişen ilgi ve ihtiyaçlara da cevap vermesini sağlar.
İZCİLİK BASAMAK VE ALT BASAMAKLARI
KÜME: 7-11 yaş grubu kapsamındaki izcilerdir.
- Aday yavrukurt (en az 3 ay)
- Yavrukurt
- Bir yıldızlı yavrukurt
- İki yıldızlı yavrukurt.
Yavrukurt, kümeden ayrılıncaya kadar bu alt basamakta çalışır.
OYMAK: 12 – 14 yaş grubundaki izcilerdir.
- Aday izci (en az 3 ay)
- İzci
- Yetkin izci
- Seçkin izci
İzci, oymaktan ayrılıncaya kadar bu alt basamakta çalışır.
OCAK: 15– 19 yaş grubundaki izcilerdir.
- Aday ergin izci (en az 3 ay)
- Ergin izci
- Eğitim devresi
- Hizmet devresi.
Ergin izci, ocaktan ayrılıncaya kadar bu alt basamakta çalışır.
Yukarıdaki basamak ve alt basamakları açıklanan izcilik çalışmaları, öbek (6-8 yavrukurttan oluşan yavrukurt basamağının en küçük birimi), oba (6-8 izciden oluşan izci basamağının en küçük birimi), ekip (4-6 ergin izciden oluşan ergin izci basamağının en küçük birimi) içerisinde yürütülmektedir. Yavrukurt ünitesi küme, izci ünitesi oymak, ergin izci ünitesi ocak adıyla anılır.
Gelişim ve değişim düzeyindeki farklılıklar, değişimin çeşitli safhalarında gençlerin ihtiyaçlarındaki değişmeler, çocukluk dönemindeki uzamalar, çok geniş karmaşık erken ergenlik ve geç ergenlik dönemlerindeki farklılıklar, eğitim politikaları gereği, eğitim sürelerindeki farklılaşmalar, izcilik çalışmalarındaki basamaklara göre yaş gruplarında da değişmelere neden olmaktadır. Bu değişim ve gelişimlerin göz ardı edilmemesi, programların buna göre hazırlanması çalışmalarda kaliteyi arttırır.
“Unutulmamalıdır ki izcilik, gençlerin toplumda yaratıcı bir rol oynamalarına yardımcı olmayı amaçlamaktadır.”
Bu basamaklama sistemi, uzun zamandır kullanılmakta ve yıllardır birçok ülkede uygulanmaktadır. Bu durum;
- Çocukluk,
- Ergenlik,
- Gençlik gelişiminin üç ana safhasına da uygun düşmektedir.
Orta basamak olan izci basamağı, en küçük yaştan en büyük yaşa geniş bir yaş sınırını kapsamaktadır (4-5 yıl). Bu basamak, izcilik hareketinin belkemiğini oluşturur. İzcilik metodunun temel unsurlarından biri olan oba sisteminin en iyi uygulanabildiği basamak, orta basamaktır.
İZCİ BASAMAKLARINDA ORTAK EĞİTİM HEDEFLERİ
İzcilik çalışmaları, başlangıçta 12-16 yaş grubundaki bireyleri hedeflerken 1914’lerde 8-12 daha sonra da 16-22 yaş grubunu da içine almıştır. Her yaş grubunun karakteristik özellik ve ihtiyaçları bulunduğundan amaçlanan hedeflere ulaşmak için basamaklar buna bağlı olarak da basamak hedefleri oluşturulma zorunluluğu doğmuştur. Her branş veya yaş grubu için ortaya konan program, kendisinden önceki ve sonraki yaş grubu ile uyumlu ve bağlantılı olmalıdır.
BASAMAK EĞİTİMLERİNDE ORTAK TEMALAR
- 1. İzci andına sadakat
- 2. Millî ve manevi değerler
- 3. Kendini tanıma, yeterlilik
- 4. El becerileri
- 5. Macera ve keşif
- 6. Açık hava etkinlikleri
- 7. Sevgi (insan, doğa, hayvan, çevre)
- 8. Sağlığını koruma
- 9. Görev ve sorumluluk
- 10. Proje
BASAMAK EĞİTİMLERİNDE ORTAK HEDEFLER
- 1. Millî, manevi ve evrensel konularda bilinç sahibi olmak
- 2. Planlı ve dengeli beslenmek
- 3. Düzenli yaşama alışkanlığı kazanmak
- 4. Temiz olmak (vücut temizliği, kıyafet, çevre, vb.)
- 5. Trafik kurallarına ve diğer kamu düzenlerine uymak
- 6. Kendini tanımak, kendi kendine yetmek, kendini ifade etmek
- 7. Belli başlı el becerilerine sahip olmak
- 8. Temel sağlık kurallarını bilmek ve uygulamak
- 9. Grup içinde görev ve sorumluluk almak ve paylaşmak
- 10. Diğer insanları sevmek ve korumak
- 11. Evrende yalnız olmadığının farkına varmak
- 12. Doğayı tanımak, korumak, geldiği yeri bilmek (yaratılış gayesini bilmek) kendini geliştirmek
- 13. Bitkileri sevmek, korumak, yetiştirmek, en az beş ağacı yaprağından tanımak ve bilmek
- 14. Hayvanları sevmek, korumak, beslemek, en az beş hayvanı tanımak ve bilmek
- 15. Acil telefon numaralarını bilmek
- 16. Evinin adresini tarif etmek, ev ve cep telefon numaralarını bilmek
- 17. Mahalle kroki planında evinin yerini bulmak
YAŞ GRUPLARINA GÖRE ORTAK EĞİTİM HEDEFLERİ
YAVRUKURT İZCİ BASAMAĞI
1. İzcilik türesinde bulunan temel değerleri sayar ve açıklar.
2. Haftada 2 kez banyo yapar, günde 2 defa dişini fırçalar, tuvalet sonrası temizliğini yapar.
3. Kendi yemeğini yer, kendi başına giyinir, kendini olumsuz hava şartlarından korur.
4. Doğada gözlem yapar, doğadan sorular çıkarır (Doğayı tanıma açısından: ağaç isimlerinden en az 5 tanesini öğrenir).
5. Doğada belli başlı bitki, ağaç ve çiçek türlerinden bir kısmını bilir.
6. Ana yönleri tanır, bilir ve gösterir.
7. Kampın çevre temizliğini yapar.
8. İki ve üç kişilik gruplarla etkinlikler yapar.
9. Gruplararası yarışmalara katılar.
OYMAK İZCİ BASAMAĞI
- 1. Dengeli, planlı beslenir.
- 2. Sıra bekleme bilinci kazanır, sıra bekleyenlere saygı gösterir.
- 3. Başkalarının eşyalarına zarar vermez, millet malının önemini bilir ve korur.
- 4. Hak bilincini kazanır, hakkına sahip çıkar, başkalarının hakkına saygılı olur.
- 5. Dinleme bilinci kazanır. Bu konuda davranış geliştirir.
- 6. Doğa bilgisini geliştirir, (hava, rüzgar, bulut, ay ve yıldız) çevre bilinci kazanır.
- 7. Doğadaki işaretlerden hayvanı (ayak izleri, dışkıları vb.), bitkiyi (yaprak, koku ve kabuklarından) tanır.
- 8. Doğadaki mantar türlerini tanır.
OCAK (ERGİN) İZCİ BASAMAĞI
- 1. Sağlığını korumak için düzenli bir hayat yaşar.
- 2. El aletlerini bilir ve kullanır.
- 3. Kendi kıyafetini temizler ve ütüler.
- 4. Yemek pişirir, sofrayı kurar ve toplar.
- 5. Bir toplumsal projenin nasıl yapılacağını söyler.
- 6. Belli başlı mesleklerin temel özelliklerini bilir.
- 7. Doğada, doğal işaretlere bakarak yön tayini, grupla beraber gece yürüyüşü yapar.
- 8. Ağaçlandırma çalışmalarında en az bir fidan diker.
- 9. Temel ilkyardım bilgilerini söyler (Suni teneffüsün nasıl yapıldığını öğrenir)
- 10. Yüzme sporunu bilir ve uygular.
- 11. Başta Atatürk olmak üzere tarihte yer almış Türk büyüklerini tanır.
- 12. Dini ve millî bayramların önemini ve bu bayramlarda neler yapılacağını bilir.
- 13. Dinin kurallarını bilir ve uygular.
- 14. Farklı din ve inanışlara hoşgörülü davranır.
- 15. Atatürk ilke ve inkılâplarını bilir.
- 16. Kâinatın bir bütün olduğunu bilir.
- 17. Kendini tanımanın kâinatı ve Yaratanı tanımak olduğunu bilir.
- 18. Bağımsızlık değil bütünsellik anlayışına ulaşır.